सरला सुवेदी
बाँके मंसिर १ गते ।
अन्य समयमा माटोको भाँडाको बिक्री कम भए पनि दसैं, तिहार र छठ जस्तो चाडपर्वमा बढी बिक्री हुने र त्यसबाट जीविकोपार्जन गर्न केही सहज हुने आशामा रहेका बाँकेको नेपालगन्जका अधिकाशं कसगर समुदायका व्यक्ति यसपटक भनेजस्तो व्यापार नहुदा निकै चिन्तित देखिएका छन् ।
बाँकेमा चाडपर्वका बेला माटोको भाँडा बढी बिक्री हुने आशामा बसे पनि भाँडा बिक्री निकै कम हुँदा कसगर समुदायको चिन्ता बढेको छ । अहिलेको आधुनिक युगमा तिहारमा प्रयोग हुने विद्युतीय झिलिमिलीले आफ्नो व्यवसाय निरन्तर ओरालो लाग्दै गएको नेपालगन्ज ५ कि सालिया बेगम कसगरको गुनासो छ ।
उहाँले दिपावली र तिहारमा धेरै बिक्री होला भनेर महिनौ मिहिनेत गरेर बनाएका माटोका भाँडाहरु सोचेजस्तो बिक्री नभएकाले कसरी जीविकोपार्जन गर्ने भन्ने चिन्ता लागेको बताउनुभयो ।
आधुनिक समयमा आएको विभिन्न किसिमका झिलीमिलीको बढ्दो प्रयोगले माटोको भाडाको बिक्रीमा कमी आउँदा वर्षौँदेखि माटोको भाँडा बिक्रीबाट जीवन धान्दै आएका कसगरहरुको पेशा नै सङ्कटमा परेको सालिया बेगम कसगरको दुःखेसो छ ।
वर्षमा एक पटक त निकै राम्रो गरेर बिक्री होला भनेर आफुसँग भएको अलिअलि लगानी लगाएर ठूलो परिमाणमा दियो लगायत अन्य भाडाँहरु बनाउँछौ, तर सोचे जस्तो बिक्री नहुँदा मन निकै दुखेर आउँछ ।’’
सोही प्रकारले नेपालगन्ज ८ का अर्का कसगर पप्पु कसगरले आफुहरुले माटोको दियो, गाग्रो, पाला, जाँतो, नदिया, सिँगार दान, चुलो समेत बनाई आम्दानी गर्दै आएकोमा अहिले रेडिमेड झिलिमिली बत्ती, बल्ब, भाँडाहरूका कारण आफूहरूको पेसा नै सङ्कटमा परेको बताउनुभयो ।
उहाँले पेसा नै सङ्कटमा पर्न थालेपछि अब परिवार पाल्न, बच्चालाई पढाउन निकै समस्या हुने देखिएकोले के गर्ने भन्ने चिन्ता बढ्दै गएको बताउनुभयो ।
विगतका दिनमा निक्कै व्यापार हुने गरेकोमा अहिले बजारमा आएको रेडिमेट, प्लाष्टिकका भाँडाकुँडामा ग्राहकको आकर्षण बढ्दै जाँदा आफ्नो व्यापार दिन प्रतिदिन कम कम हुँदै गएको रमजानको भनाई छ ।
उहाँले खासगरी दीपावली, छठ तथा विभिन्न चाडपर्वका बेला घरलाई उज्यालो बनाउन माटोकै विभिन्न सामग्रीहरु पाला र गाग्रीलगायतका प्रयोग गर्ने परम्परा रहेकोमा पछिल्लो समय रेडिमेड बत्ती तथा प्लाष्टिक, स्टिलका भाँडा कुडाले गर्दा पेसा नै सङ्कटमा परेको बताउनुभयो ।
सोही ठाउँका अर्का स्थानीय सरुजिद्दिन कसगरले स्थानीय र केन्द्र सरकारले कसगर जातीहरूको पेसालाई मात्र नभई जिल्लामा भएका सबै जातजातिको पुर्ख्यौली पेसाको संरक्षण गर्ने निति ल्याउनुपर्ने माग गर्नुभयो ।
बाँकेमा सय बढि घर कसगर समुदायका व्यक्ति यहि पेशा गरेर जिवेकोपार्जन गर्दै आइरहेका छन् ।
उनिहरुले बनाएका माटाका सामाग्री स्थानिय बजारमा साथै विभिन्न पहाडि जिल्लामा समेत जाने गरेको छ। तर आधुनिकतासङ्गै माटाको भाडाको माग घट्दै जादा पेशानै संकटमा पर्ने चिन्ता कसगर समुदायमा छ।
माटाको भाडो बनाएर परिवार पाल्दै आएका कसगर समुदायको पेशा सरक्षण गर्न विशेष योजना ल्याउन आवश्यक छ।
Discussion about this post