बाँके पुस १८ गते ।
बाँकेको नौबस्तास्थित बालसुधारगृहमा उत्पन्न तनाव मथ्थर हुन थालेको छ । नौबस्ताको बालसुधारगृहमा राखिएका १ सय १६ जनाबालबिज्यााइँकर्ताहरु दुई समूहमा बाँडिएर एक अर्कामाथि घातक आक्रमणमा उत्रिएपछि स्थिति नियन्त्रण बाहिर गएको थियो । एउटा समूहमा ९० जना र अर्कोमा २६ जना छन् ।
९० जनाको समूहले २६ जनालाई नियन्त्रणमा लिई कुटपिट गर्दै आएका थिए । सुरक्षाकर्मीले दुवै समूहलाई नियन्त्रणमा लिएर स्थितिलाई मथ्थर बनाएको इप्रका कोहलपुरका डिएसपी सुन्दर तिवारीले बताए । उनले दुवै समूहलाई सम्झाउने काम भइरहेको बताए । उनले दुई समूहलाई फरक फरक भवनमा राखिएको जानकारी दिए । सुधारगृहमा राखिएका सबै १ सय १६ जना बालबिज्याइँकर्ताहरु नै अठार वर्षभन्दा माथिका छन् ।
उनीहरू भवनको छत र टिनको छानोबाट सजिलै बाहिर आएर नाराबाजीसँगै तोडफोड गर्न थालेपछि वरपरका बस्तीका बासिन्दासमेत असुरक्षित र भयभीत भएका थिए । सुधारगृहमा रहेका सुरक्षाकर्मीलाई नै लखेटेर सुरक्षापोष्टहरु समेत नियन्त्रणमा लिई अराजकता प्रदर्शन गर्न थालेपछि सुधारगृहका कर्मचारीहरू समेत त्रसित भएका थिए । यहाँको सुधारगृहमा शुक्रबारदेखि परस्पर सुरु भएको झडप र तोडफोड नियन्त्रण बाहिर पुगेको थियो । सुरक्षा बल प्रयोग गरेर अराजकता नियन्त्रणमा लिन समेत नपाउने जस्तो कानुनी अड्चनका कारण सुरक्षाकर्मीहरूलाई नै ज्यान जोगाउन हम्मे हम्मे परेको थियो ।
बाँकेको जयन्दू बालसुधारगृहमा आसोज ४ गते एउटा समूहले अर्को समूहका एक जना साथीलाई कुटपिट गरी हत्या गरेका थिए । ज्यान गुमाउने पक्षधर पुनः बदला लिन प्रतिशोधमा उत्रेपछि असुरक्षित र भयभीत बनेको अवस्था अहिले मथ्थर बनेको बाँकेका सिडियो श्रवण कुमार पोख्रेलले बताए ।
यस्तो अवस्था देख्दा देख्दै पनि गृह मन्त्रालय र महिला बालबालिका तथा ज्येष्ठ नागरिक मन्त्रालयले १८ वर्ष भन्दा माथिका बालबिज्यााइँकर्तालाई छुट्टै र सुरक्षित भवनमा राख्ने व्यवस्था गर्न सकेको छैन । जसका कारण कुनै पनि बेला अकल्पनीय घटना हुन सक्ने जोखिम बढेको छ । सुधारगृहको सुरक्षामा तैनाथ सुरक्षाकर्मीहरूले नै सुधारगृहभित्र लागु औषधसँगै मोबाइल सेट पठाउने गरेको पाइएपछि सशस्त्र प्रहरी बलका तीनजना प्रहरीलाई विभागीय कारबाही गरिएको थियो । केहीको छानबिन भइरहेको छ । सुधारगृहमा लागु औषध र मदिरा नियन्त्रण भएको छैन ।
राष्ट्रिय मानवअधिकार आयोगले सुधारगृहमा भइरहेका घटनाको स्थलगत अवस्था बुझेको छ । दिनरात अवस्था बिग्रँदै गएको हुँदा सुरक्षामा बाधा देखिएको बालबालिका सम्बन्धी ऐनमा सुधार गर्नु पर्ने आयोगको सुझाव छ । सुधारगृहमा रहेका कतिपय बालबिज्याइँकर्ताहरुले तत्काल समस्याको समाधान नभए आफूहरू असुरक्षित रहन सक्ने बताएका छन् । त्यसो त अहिले भइरहेका झडप र कुटपिटका कारण त्यहाँ रहेका बालबिज्याइँकर्ताका अभिभावकलाई समेत चिन्तित बनाएको छ । अहिले देशभर ८ वटा बाल सुधार गृह छन् ।
यी सुधार गृहको क्षमता ५ सय ७५ जनाको छ । तर ११ सयभन्दा बढी बालबालिका राखिएको छ । क्षमताभन्दा बढी बालबालिका राख्दा उनीहरूको मानसिक तथा सामाजिक सुधार हुन सकेको छैन । त्यति मात्र होइन, बालबालिकासम्बन्धी ऐनले सुधारगृहमा रहने क्रममा बालबालिकाको उमेर १८ वर्ष नाघेमा उनीहरूलाई अलग गर्नुपर्ने भनेको छ ।
तर, त्यसरी अलग गरेर कहाँ राख्ने भन्नेमा कानुन बोलेको छैन । कानुनका जानकारहरूले बालबालिकासम्बन्धी नियमावली संशोधन गरेरै जटिलता फुकाउन सकिने बताउँछन् । १८ वर्ष अर्थात् बालिग हुनुअघि नै अपराध गरेकाहरूले बालिग भइसकेपछि पनि बाल सुधार गृहमै रहेर कैद भुक्तान गर्नुपर्ने कानुनी व्यवस्था सुधार नगर्ने हो भने बालसुधारगृहहरूमा हिंसाका घटना अझै नदोहोरिलान् भन्न सकिन्न ।
Discussion about this post