बाँके माघ १९ गते ।
कर्णाली नदीको धार परिवर्तन हुँदा वन्यजन्तुहरुलाई पिउने तथा किसानहरुलाई कृषिमा सिचाई गर्ने पानीको समस्या परेको छ । नदीको वहाव परिवर्तनका कारण सयौं बर्षदेखि चलिआएको सिचाइ कुलानाला सुक्ने अवस्थामा पुगेको छ ।
कर्णाली नदिको पश्चिम भँगालो कैलाली जिल्लातर्फ गिट्टी बालुवा उत्खनन गरी सिचाइ नहर बनाईएको छ । तर पुर्वतर्फ बर्दिया राष्ट्रिय निकुञ्ज रहेकाले निकुञ्ज नियमानुसार उत्खनन गर्न नपाइने हुँदा कर्णाली नदिले वहाव परिवर्तन गरेको बर्दिया राष्ट्रिय निकुञ्जका सूचना अधिकारी आशिष न्यौपानेले बताउनु भयो ।
पुरानो धारबाट आउने पानीले ठाकुरबाबा नगरपालिका र मधुवन नगरपालिकामा रहेका १७ हजार आवादी जग्गामा सिचाइ हुँदै आईरहेको थियो । २ बर्षदेखी चैते धान खेती गर्न सकिरहेका छैनन् । यस वर्ष गँहु, तोरि बारीमा पानी हाल्न किसानले सकिरहेका छैनन । पानीको समस्या दीर्घकालीन समाधान नगर्न नसके १७ हजार जग्गा र बर्दिया राष्ट्रिय निकुञ्ज मरुभूमिमा परिणत हुने संरक्षणकर्मीको वुझाई छ ।
गेरुवा नदिमा १० क्युसेक पानी भएता पनि जम्मा निकुञ्ज क्षेत्रतर्फ २ क्युसेक पानी पुग्छ । निकुञ्ज क्षेत्रतर्फ पानी आउने मुहानमा ६ लाख घनमिटर ढुङ्गा, गिट्टी र बालुवा करिब २ किलोमिटरसम्म थुप्रीएको विभिन्न अध्ययनले देखाएको अधिकारी न्यौपानेको भनाई छ ।
तत्कालीन समस्या समाधान गर्ने सामान्य नहर (कुलो) निकुञ्जमा पानी लगिएको छ । दीर्घकालीन समस्या समाधान गर्न केन्द्रिय स्तरमा छलफल तथा अध्ययन भैरहेको छ । समस्या समाधानका लागी मन्त्रालय र विभागमा समेत पत्राचार गरिएको जनाउँदै निकुञ्जभित्र पानी कम हुँदा वन्यजन्तु विशेष गरि गैंडा र बाघहरुलाई धेरै समस्या भएको प्रष्ट्याउनु भयो ।
बर्दिया राष्ट्रिय निकुञ्ज हुँदै आउने पानी कम हुँदा निकुञ्ज लगायत किसान मर्का परेको स्थानिय कृषक कृष्ण थारुले बताउनु भयो । सिचाइ नहर (कुलो) मा पानी कम भएपछि हामीले २ वर्षदेखि चैते धान रोप्न पाएका छैनौ । यस बर्ष भने गहुँ, तोरी बारीमा समेत पानी हाल्न पाएनौं । पानीको समस्या झनझन बढ्दै गई रहेको छ । कर्णाली नदिको पश्चिम कैलाली जिल्लातर्फ नदिमा ठेक्का पट्टा मार्फत ढुङ्गा, गिट्टी बालुवा निकाल्दै जाँदा नदि गहिरो हुँदै गएको सूर्यपटुवा सिंचाई उपभोक्ता समितिका कोषाध्यक्ष भागीराम थारुले बताउनु भयो । बर्दिया राष्ट्रिय निकुञ्ज भित्र आउने पानीका मुहानमा थुप्रीएका ढुङ्गा, गिट्टी बालुवा निकुञ्ज नियमानुसार निकाल्न पाईदैन । जसका कारण किसानहरु मर्कामा परेको उहाँको भनाई छ ।
निकुञ्जले केही प्रक्रिया पूरा गरेर भएपनी पानी आउनेमा हामी हामी आशावादी छौं । कैलालीतर्फ कर्णालीको नदिजन्य पदार्थ ढुङ्गा, गिट्टी र बालुवा उत्खनन भईरहेपनी बर्दियातर्फ कर्णाली नदि किनारमा निकुञ्ज पर्ने कारणले उत्खनन नहुँदा बर्दिया राष्ट्रिय निकुञ्जभित्र पनि पानीको वहाव बढ्न सकेको छैन । जसले गर्दा निकुञ्ज भित्रका वन्यजन्तुसँगै मधुवन नगरपालिका वडा नं–१ र ठाकुरबाबा नगरपालिका वडा नं–९ क्षेत्रमा सिचाइ सुबिधामा प्रभाव पारेको छ । यसतर्फ सम्बन्धित निकायको ध्यान जान जरुरी रहेको स्थानिय बताउँछन।
Discussion about this post