बाँके माघ २४ गते ।
खाद्य व्यवस्था तथा व्यापार कम्पनी लिमिटेड नेपालगन्जले बाँकेमा लक्ष्यको १६ प्रतिशत मात्रै धान खरिद गरेको छ । ५१ हजार क्विन्टल धान खरिद गर्ने लक्ष्य राखेर मंसिर ६ गतेदेखि खरिद सुरु गरेको कम्पनीले आठ हजार क्विन्टल मात्रै धान खरिद गरेको हो ।
खाद्यले यस वर्ष बाँकेबाट मोटा धान ३१ हजार क्विन्टल र मध्यम धान १८ हजार गरी ५१ हजार क्विन्टल धान खरिद गर्ने लक्ष्य लिएको थियो । तर कम्पनीले ७ हजार २४ क्विन्टल मध्यम, एक हजार क्विन्टल मोटो गरेर आठ हजार २४ क्विन्टल धान खरिद गरेको खाद्य कम्पनी नेपालगन्जका प्रमुख रामशरण लामिछानेले बताए । ‘समयमै धान खरिद सुरु गरिएको थियो, ’उनले भने,‘कम्पनीले भन्दा बढी मूल्यमा बाहिरका व्यवसायीले धान खरिद गरेपछि किसानले त्यतै बेचेका हुन् ।’ आफूहरूले बजारमा अनुगमन गर्दा ३ हजार ५ सय देखि ३ हजार ६ सय रुपैयाँसम्ममा व्यापारीले धान खरिद गरेको पाइएको उनको भनाइ छ ।
‘यो मूल्यमा धान बेच्न पाउँदा किसानलाई त ठीकै भयो, तर संस्थानको लक्ष्य पुरा भएन’ उनले भने । धान बिक्रीका लागि नाम दर्ता गराएका अधिकांश किसान यो वर्ष धान बिक्रीका लागि नआएपछि धान खरिद कार्य बन्द गरिएको कम्पनीले जनाएको छ । यसअघि कोटा निर्धारण हुँदा बाँकेमा उत्पादनको हिसाबले न्यून मात्र खरिद कोटा निर्धारण गरिएकोले कोटा बढाउनु पर्ने किसानहरूले माग गरेका थिए ।
सरकारी समर्थन मूल्य अनुसार कम्पनीले यस वर्ष मोटा धान प्रति क्विन्टल ३ हजार १९८ र मध्यम धान प्रतिक्विन्टल ३ हजार ३६२ रुपैयाँमा खरिद कार्य सुरु गरेको थियो । धान खरिद कार्यलाई प्रभावकारी बनाउनुका साथै वास्तविक कृषकको मात्र धान खरिद गर्न एक जना किसानबाट ४० क्विन्टल धान खरिदको कोटा निर्धारण गरेर खरिद सुरु गरिए पनि संस्थानले लक्ष्यभन्दा ज्यादै न्यून मात्र खरिद गरेको छ । धान खरिद कार्य लक्ष्य अनुसार नभएपछि विभिन्न पहाडी तथा हिमाली जिल्लामा बिक्री वितरण गर्दै आएको चामल अभाव हुने देखिएको भन्दै केन्द्रीय कार्यालयसँग माग गरिएको कम्पनीका नेपालगन्ज प्रमुख लामिछानेले बताए ।
खाद्यको केन्द्रीय कार्यालयले चामल खरिद प्रक्रिया अगाडि बढाएको जानकारी प्राप्त भएको उनको भनाइ छ । कम्पनीले गत वर्ष पनि बाँकेमा लक्ष्य अनुसार धान खरिद गर्न सकेको थिएन । गत आर्थिक वर्षमा २५ हजार क्विन्टल धान खरिद गर्ने लक्ष्य राखेर पुस ५ गतेदेखि खरिद सुरु गरेको कम्पनीले नौ हजार क्विन्टल मात्र धान खरिद गरेको थियो ।
हरेक वर्ष किसानबाट धान खरिद गर्न नसेकेर व्यवसयीसँग महँगो मूल्यमा चामल खरिद गर्नुलाई कृषकहरूले कम्पनीको नियतमाथि आशंका गरेका छन् । सरकारले कृषकको धानको उचित मूल्य निर्धारण गरी समयमै खरिद प्रक्रिया अगाडि बढाए कृषकलाई राहत हुने उनीहरूको भनाइ छ ।
Discussion about this post