जाजरकोट पुस २५ गते ।
जाजरकोट भूकम्पको १४ महिनासम्म पनि सरकारले पुनर्निर्माण कार्यविधि नबनाउँदा पीडितको स्थायी आवासको विषय अन्यौलमा परेको छ । सरकारको सहयोगको आसमा रहकोमध्ये केहीले मापदण्डबिनै घर बनाइरहेका छन् । गत वर्षको हिउँद र वर्खामा त्रिपाल र टहरामुनी विताएका पीडितहरुले ऋण खोजेर आफु अनुकूल घर बनाउन सुरु गरेका छन् ।
गएको २०८० साल कार्तिक १७ गतेको भूकम्पले जाजरकोट, पश्चिम रुकुम र सल्यान जिल्लाका धेरै घर भत्कायो । त्यसको एक वर्षपछि केही भूकम्प पीडितहरु छड, सिमेन्ट र ढुंगा प्रयोग गरेर घर बनाउन थालेका छन् । उनीहरुलाई लाग्छ ढुंगा, माटोको पुरानो घरको सट्टा बनाइएको यस्तो घर पक्की हुन्छ ।
तर निर्माणाधीन घरहरुमा भूकम्पीय सुरक्षाका आधारभूत मापदण्ड समेत अपनाइएको पाइएको छैन । सम्वन्धीत पालिकाहरुले भवन आचारसंहिता लागू गरेपनि त्यसको कार्यान्वयनको अवस्था भने प्रभावकारी छैन । पालिकाबाट नक्सा पास गर्न झन्झटिलो र खर्चिलो हुने बुझाइ भएपछि भूकम्प पीडितहरु मापदण्ड पालना नगरेरै घर बनाइरहेका छन् । रुकुमपश्चिमकी दिव्या पुनले आर्थिक अवस्था कमजोर भएका कारण थप लागत लगाएर घर बनाउन गाह्रो हुने बताउँछिन् ।
सरकारले घर बनाउन सहयोग गर्ला भनेर पीडितहरुले पर्खिएको १४ महिना वित्न लाग्यो । तर अहिलेसम्म पनि सरकारले उनीहरुको स्थायी आवास सम्वन्धी कार्यविधि ल्याउन सकेको छैन । भूकम्प पश्चात तत्काल आवास बनाउनका लागि भनेर सरकारले दुई किस्तामा गरी २५–२५ हजारका दरले कूल ५० हजार रुपैयाँ प्रति परिवार दिने भनेको थियो । तर अहिलेसम्म रुकुमपश्चिमका भूकम्प पीडित ३२ हजार ९९६ परिवारमध्ये २३ हजार २०२ घरपरिवारले पहिलो र १६ हजार परिवारले दोस्रो किस्ता पाएका छन् ।
आधा भन्दा धेरैको दोस्रो किस्तानै आउन सकेको छैन । खीर्मि वलीले सरकारले किस्ता नहाल्दिदा घर बनाउनै मुश्किल परिरहेको बताउँछिन् । सरकारी मापदण्ड अनुसार घर बनाउँदा बाटोका लागि जग्गा छोड्नु पर्नेदेखि लागत समेत बढ्ने बुझाइका कारण पनि भूकम्प पीडितहरुको निर्धारित मापदण्डको पालना नगरेको पाइएको छ ।
सम्वन्धीत पालिकाबाट नक्सा पास गरेर भूकम्प प्रतिरोधि घर बनाउन सर्वसाधरणलाई बुझाउनै मुश्किल परेको सानोभेरी गाउँपालिकाका अध्यक्ष विर्खबहादुर विष्टको भनाइ छ । भूकम्प लगत्तै उद्दार र राहात वितरणमा सरकार तथा सरोकारवालाहरुको जुन रफ्तार थियो । त्यहीँ रफ्तार कायम रहेको भए सम्पूर्ण भूकम्प पीडितहरुको आवास समस्या अहिलेसम्म सुल्झिसकेको हुने थियो ।
Discussion about this post