सरला सुवेदी
बाँके साउन १ गते ।
श्रावण महिनालाई हामी सबैले हरियो महिना भनेर चिन्ने गर्छौ खेतीयोग्य जमिनमा धान रोपिसकेर चारैतिर हरियाली भएझै हिन्दु महिलाहरुले हरिया चुरा , हरिया कपडा अनि मेहन्दी लगाएर पुरै हरियाली बनाउने भएकोले श्रावण महिनालाई हरियो महिना भनिने गरिएको हो।
आज साउन महिनाको पहिलो दिन अर्थात् साउने सक्रान्ति पर्व मनाइँदै छ । असार महिनाभर धान रोपाइँलगायतका खेतीपातीका कारण थाकेका किसान हिलोमैलो पखाली घरपरिवार र आफन्तका साथ रमाइलो गरी मिठोमसिनो खाएर साउने संक्रान्ति पर्व मनाउने गरिन्छ ।
हिलोमाटोमा काम गर्नु पर्ने भएकाले छालासम्बन्धी रोग नलागोस् भनेर साउने संक्रान्तिको दिन बेलुका घाम अस्ताउने बेला सल्लाको दाउरा या सिउडिको हाङ्गामा आगो धुपाएर लुतो फाल्ने प्रचलन समेत रहेको छ । परम्परानुसार कागभलायो, कुकरडाइनो, लुतेझार, पानीअमला, कागती, अम्बा, नासपाती आदि औषधिका रुपमा समेत प्रयोग हुने वनस्पति राखेर कण्डारक नाम गरेका राक्षसको पूजा गरी अगुल्टो फालिन्छ ।
लुतो फाल्दा आ–आफ्नो कुल परम्परानुसार नाङ्लो ठटाउने, शंख फुक्ने, घण्ट बजाउने, ढोका बन्द गर्ने चलन छ । यसो गर्दा छालासम्बन्धी कुनै पनि रोग नलाग्ने विश्वास छ । साउन महिना भगवान् शिवको पूजा गरेर पनि मनाइन्छ । महिलाहरुले हरियो चुरा, रातो, पहेँलो वस्त्र, मेहन्दी लगाउँछन् र साउनको प्रत्येक सोमबार व्रत बसेर शिवको पूजा गर्दछन् ।
साउन महिनाभर देशभरका शिवालय विशेषगरी पशुपतिनाथ मन्दिरम र अन्य ठाउँका शिवमन्दिर हरुमा यो श्रावण महिनाभरी भक्तजनको भीड लाग्छ । तर, यस वर्ष कोरोना भाइरस संक्रमणको जोखिमका भिडभाड गर्न नपाइने भएकाले धेरैले घरमै बसेर श्रावण संक्रान्ति पर्व र साउने सोमबार मनाउँदैछन् ।
श्रावण महिनामा अझ ५ वटा सोमबार पर्यो भने एकदमै शुभ मानिने हुनाले हिन्दु नारीहरु माछा मासु नछोइ बर्त समेत बस्ने गर्दछ्न श्रावण महिनामा माछामासु नखनाले पुण्य मिल्ने पनि धार्मिक कथन छ।
Discussion about this post