बाँके भदौ ९ गते ।
राप्ती नदिले धार परिवर्तन गरि कटान सुरु गरेपछि राप्तीसोनारी र नरैनापुरका स्थानीय चिन्तित भएका छन् । नदिबले राप्तीसोनारी गाउँपालिका ७ खल्ला झगडियास्थित तटबन्ध भत्काउँदै कटान सुरु गरेपछि राप्तीसोनारी गाउँपालिका वडा नं. ७ तथा नरैनापुर गाउँपालिका वडा नंं. ५ र ६ का सर्वसाधारण चिन्तित भएका हुन् ।
गाउँ तथा जमिन सुरक्षित गर्न निर्माण गरिएको तटबन्ध राप्ती नदिमा आएको बाढीले भत्काएको राप्तीसोनारी गाउँपालिका ७ खल्ला झगडियाका दुर्गाप्रसाद पाण्डेले बताए । उनले नदिले तटबन्धसँगै सडकसमेत बगाएर लगेको जानकारी दिए ।
सडक कटान भएपछि खल्ला झगडिया, देउपुर्वा, मटेहिया, गंगापुर, कुदरबेटवा, कुडुवा, लालपुर, दोन्द्रा, नेवाजी गाउँका सर्वसाधरणलाई आउजाउ गर्न समस्या भएको बताए । ‘यी गाउँलाई जोड्ने सडक कटान भएपछि विद्यार्थी, महिला, बालबालिका र जेष्ठ नागरिकलाई आउजाउ गर्न समस्या भएको छ । सडक नहुँदा बालबालिका विद्यालय आउनबाट बञ्चित भएको अवस्था छ,’ उनले भने ।
राप्ती नदिले राप्तीसोनारी ७ खल्ला झगडियामा निर्माण भएको तटबन्ध भत्काएर खेतीयोग्य जमिन समेत काट्न थालेको राप्तीसोनारी गाउँपालिका ७ का वडा अध्यक्ष रामलखन थारुले बताए । उनले भने, ‘नदिले तटबन्ध भत्काई सक्यो । अव थोरै कटान गरे खेतीयोग्य जमिनसँगै बस्तीमा पस्ने खतरा छ,’ उनले भने, ‘नदिले धार परिवर्तन गर्दै बस्ती र खेतीयोग्य जमिनमा पस्दै छ । बेलैमा तटबन्ध नगरे नदिलाई रोक्न कठिन पर्ने छ ।’
बस्ती र उर्वर भूमि जोगाउन निर्माण गरिएको तटबन्ध भत्किएपछि नदीले जमिन कटान गर्दै बस्तीतिर पसेको राप्तीसोनारी गाउँपालिका–७ नयाँबस्ती फरेदा गाउँका शङ्कर यादवले बताए ।
उनका अनुसार नदी बस्तीमा पस्ने डरले राप्तीसोनारी वडा नंं. ७ का देउपुर्वा, खल्ला झगडिया, लालपुर, पिप्रहवा, माथिल्लो झगडिया र नरैनापुर गाउँपालिका वडा नं. ६ का दोन्द्रा, कुडुवा, कुदरबेटवा, गंगापुर, भोज भगवानपुर तथा नेवाजी गाउँका झण्डै पाँच सय परिवार विस्थापित हुने अनुमान गरिएको छ ।
उता, राप्तीसोनारी वडा नं. ६ को विसम्भरपुर र पदनाहा गाउँ नजिकको तटबन्ध राप्ती नदीले गतवर्ष भत्काएको थियो । सोही क्षेत्रबाट पनि नदीले कटान तीव्र पारेको राप्तीसोनारी गाउँपालिका ६ का वडा अध्यक्ष लवराज खरेलले बताए । उनले भने, ‘नदीले भत्काएको तटबन्ध पुनर्निर्माण नहुँदा राप्ती नदि बस्तीमा पस्ने खतरा बढेको छ ।’
तटबन्ध निर्माण नभएकाले राप्तीसोनारीको ६ र ७ नं. वडाका पदनाह, भवनियापुर, पहाडीपुर, वसन्तापुर, गेन्दवा, सर्रा, सर्री भर्ठा गाउँ राप्ती नदिको जोखिममा परेको अध्यक्ष खरेलले बताए । ‘२३ असोज, ०७९ मा आएको बाढीले २५ सय मिटर तटबन्ध र सडक भत्कायो,’ उनले भने, ‘बचेँको तटबन्ध र सडक पनि राप्ती नदिले अहिले भत्काइरहेको छ ।’
तटबन्ध निर्माणका लागि गत वर्ष जनताको तटबन्ध फिल्ड कार्यालय लमहीसँग माग गरे पनि कुनै सुनुवाई नभएको उनले बताए ।
राप्ती नदिको अतिजोखिममा रहेका बस्तीको पहिचान गरि राप्तीसोनारी गाउँपालिका मदुवाघाट र वडा नं. ७ को खल्ला झगडियामा तटबन्ध निर्माण गर्न लागिएको जनता तटबन्ध फिल्ड कार्यालय लमहीका इन्जिनियर सूर्यदेव नायकले बताए । राप्ती नदी नियन्त्रणका लागि ठूला ढुङ्गाको प्रयोग गरि तटबन्धको काम थालिएको उनको भनाई छ ।
फोटो क्याप्सन ः
राप्तीसोनारी गाउँपालिका ७ खल्ला झगडियास्थित राप्ती नदिले कटान गरेको तट्बन्ध र सडक ।
Discussion about this post